Palliatieve/terminale zorg is veel meer dan de verzorging, het wassen, het pilletje aanreiken, de zuurstof toedienen etc. Dat kan iedereen leren.

Bij goede /terminale zorg komt een heel groot stuk begeleiding kijken. De begeleiding van degene die ziek is zelf, maar zeker ook van een partner, kinderen en andere naasten. De begeleiding gaat 24 uur per dag door, soms komen de vragen juist in de nacht, wanneer alles in rust is…

Zo gebeurde pas ook weer.

Zuster, ik wil graag euthanasie, de pijn wordt ondraaglijk, ik voel me beroerd en ik wil niet verder aftakelen. Met name het verder aftakelen wil meneer absoluut niet. Meneer heeft een fijn leven gehad, met ups en downs, maar hij heeft altijd positief in het leven gestaan. Altijd is hij onafhankelijk geweest, maar nu is daar volgens hem weinig van over. Hij kan niet meer alleen in of uit bed, met slokjes drinken moet hij geholpen worden, hij heeft hulp nodig bij het innemen van zijn medicijnen en dan is het nog maar de vraag of hij de pillen weggeslikt krijgt. Het ziekteproces is onomkeerbaar.

Deze 78-jarige alleenstaande man heeft zijn wens goed overdacht. Ik neem alle tijd ook al is het 3.00 uur in de nacht. Heeft U het met uw kinderen al eens gehad over uw wens tot euthanasie, heeft u het reeds besproken met uw huisarts? Dit laatste heeft hij inderdaad gedaan, maar het ligt wat ingewikkeld. De huisarts is een nieuwe huisarts, hij kent meneer helemaal niet zo goed. Dat maakt dat de huisarts meneer eerst beter wil leren kennen, dat kost tijd, tijd die de heer niet meer heeft.

De scenarts is door de nieuwe huisarts wel benaderd. Die komt langs en na een uitgebreid gesprek met meneer en de kinderen, komt hij met de conclusie dat de euthanasiewens weloverwogen is en, bij dit uitzichtloos lijden, voor meneer rechtvaardig is. Hoe nu verder…

De huisarts beseft dat het echt leren kennen van meneer tijd kost en dit tijd is die meneer niet heeft of beter niet meer wil hebben. Tijdens weer een gesprek legt de huisarts uit dat euthanasie ook mogelijk is door het zelf innemen van een drankje, wat leidt tot de dood. Dit houdt in dat meneer op een afgesproken tijdstip en in aanwezigheid van de huisarts, zelf het dodelijke drankje gaat nemen. Samen komen ze tot overeenstemming dat dit de juiste wijze is waar beide partijen zich in kunnen vinden.

24 uur van te voren beginnen wij met het geven van medicijnen tegen de misselijkheid. Het personeel van de ambulance komt een infuusnaaldje inbrengen, dit uit voorzorg, stel dat de heer van het drankje gaat braken, dan kan de huisarts altijd nog acuut handelen. De apotheek bereid in nauwe samenspraak met de huisarts de medicijnen.

Meneer heeft van iedereen afscheid heeft genomen, en in het bijzijn van zijn kinderen en de huisarts neemt hij zijn dodelijk drankje in, daarna proosten hij en zijn kinderen nog op het leven met zijn zeer geliefde rode wijn…

Al snel overlijdt meneer rustig en volgens zijn wens, in zijn slaap.

Ruim vier jaar leed hij al aan die slopende ziekte. Dagen, weken en maanden met ups en downs. Genieten van de kinderen en kleinkinderen, vrienden, vakanties en uitstapjes en als rode draad lopen daar de vele ziekenhuisopnames, second opinions en cytostatica-kuren doorheen. Na die kuren altijd een periode dat meneer zich zwak en ziek voelde, echter onvoorwaardelijk gesteund door zijn vrouw.

Nu is de terminale fase aangebroken, er is geen andere weg meer te gaan. Mevrouw neemt alle zorg voor haar grote liefde, maatje en partner op zich, dag en nacht. Behalve één keer per dag de lichamelijke zorg, daarvoor wordt thuiszorg ingeschakeld. In die hoedanigheid bezoek ik bezoek hen.

Heel veel later, nadat haar man is overleden zegt mevrouw tegen mij: ‘Milou wat jij zei zal ik nooit vergeten.’ Het zorgen voor haar man was heel zwaar geweest, niet alleen lichamelijk, maar vooral ook geestelijk. De zorgen om hem. Eenieder had dat tegen haar kunnen zeggen, maar ik kwam blijkbaar precies op het juiste moment. ‘Zorg goed voor uzelf, zorg dat u aan uw rust toekomt’ had ik tegen haar gezegd, ‘anders kunt u niet meer goed voor uw man zorgen.’

‘En Milou dat is gebeurt,’ zei ze. ‘Ik heb het nooit tegen iemand durven te vertellen, maar mijn man had in de laatste dagen voor zijn sterven een blaasontsteking en wilde continue naar het toilet en ik hielp hem natuurlijk, telkens weer.’

‘Er kwam geen urine en die zou er ook niet komen, maar de drang was er wel en de wil van mijn man was sterk op dat moment. Ik sjouwde met hem op en neer, terwijl we beide er geen energie meer voor hadden. Wat ik toen heb gedaan, vergeef ik me zelf nooit meer. Ik nam het eerste wat me voor handen kwam, een badhanddoek, en smeet hem richting mijn man, waar hij recht in zijn gezicht belande. Dat verdiende hij niet!’

‘Toen besefte ik dat ik een grens was overgegaan, en er een oplossing moest komen,’ zei ze. ‘en die hebben we gevonden in de vorm van 24-uurszorg! En ik, ik kon er echt weer zijn voor mijn man!’